Dấu hiệu ngộ độc thuốc hạ sốt ở trẻ em

Tình hình ngộ độc Paracetamol ở trẻ
Trên thế giới cũng như tại Việt Nam đã báo cáo nhiều trường hợp ngộ độc và tử vong do paracetamol. Năm 2001 báo cáo 7 trường hợp ngộ đọc paracetamol tại bệnh viện Nhi trung ương, trong đó tử vong 4 trường hợp. Năm 2002 tại bệnh viện Nhi trung ương có 6 bệnh nhân ngộ độc và tử vong 5 trường hợp. Như vậy có thể thấy những ca ngộ độc paracetamol đều rất nặng và có tỷ lệ tử vong cao.

Dấu hiệu trẻ bị ngộ độc Paracetamol
Diễn biến lâm sàng của ngộ độc cấp paracetamol điển hình gồm 4 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Thường xuất hiện trong vòng 24 giờ
Trẻ mệt mỏi, buồn nôn, nôn, khó chịu, vã mồ hôi, đau bụng chán ăn và thường không kèm rối loạn ý thức.
Giai đoạn 2: Từ 24 giờ đến 48 giờ sau uống.
Ngoài các dấu hiệu của giai đoạn 1, ở giai đoạn này các triệu chứng về gan nặng thêm, trẻ thấy đau hạ sườn phải, gan to, vàng da, có thể bài niệu ít. Xét nghiệm có thể thấy bilirubin tăng, men gan tăng, PT giảm.
Giai đoạn 3: Thường từ 72 đến 96 giờ: Đây là giai đoạn toàn phát với biểu hiện dữ dội nhất của ngộ độc: trẻ mệt, buồn nôn, nôn, khó chịu trở lại. Suy gan với vàng da, gan to, giảm glucose máu, rối loạn đông máu và bệnh não cho gan. Suy thận và bệnh cơ tim với biểu hiện rối loạn nhịp tim, suy tim.
Giai đoạn 4: Từ 7 đến 8 ngày sau uống.
Trẻ có thể bình phục hoặc tiến triển đến tử vong do suy gan toàn bộ, tăng amoniac máu, xuất huyết, hạ đường huyết và suy thận.
Ngộ độc paracetamol có thể biểu hiện triệu chứng ức chế thần kinh trung ương, sốc, hạ nhiệt độ và toan chuyển hóa.
Để chẩn đoán chính xác ngộ độc paracetamol cần dựa vào tiền sử uống thuốc , lượng từ 150mg/kg/ngày trở lên, kết hợp với các dấu hiệu như vừa mô tả trên đây. Để chẩn  đoán chính xác có thể làm thêm xét nghiệm định lượng  paracetamol huyết thanh. Sau 4 giờ nồng độ đạt lớn hơn 200µg/ml, sau 15 giờ đạt trên 30µg/ml sẽ có biểu hiện ngộ độc gan. Để chẩn đoán chính xác cần có 2 trong 3 tiêu chuẩn trên. Tuy nhiên việc xác định liều chính xác rất khó ở trẻ nhỏ. Vì vậy khi nghi ngờ trẻ uống quá liều paracetamol mà có triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm cần điều trị ngay NAC.Trường hợp ở xa các trung tâm y tế lớn , nếu trẻ đến sớm trước 1 giờ có thể sử dụng than hoạt với liều 1g/kg/1 lần uống sau rửa dạ dày có tác dụng giảm hấp thu paracetamol.
Thuốc hạ sốt  paracetamol là loại thuốc được sử dụng rất phổ biến, đem lại hiệu quả to lớn nhưng nếu dùng không đúng liều lượng lại có thể đem lại những biến chứng rất nguy hiểm cho trẻ. Một cách phòng tránh tốt nhất là không tự ý mua thuốc uống bừa bãi mà cần có chỉ định của bác sĩ.