Các vấn đề thông thường về cho con bú
Vú bị căng sữa --- Là thuật ngữ các bác sỹ sử dụng để chỉ tình trạng vú căng đầy sữa. Khi vú bị căng, đứa trẻ có thể gặp khó khăn trong việc ngậm đầu ty để bú. Vú bị căng có thể sưng, cương cứng, nóng và đau.
Các duy nhất để làm giảm tình trạng vú bị căng sữa này là dùng tay hoặc máy hút sữa để hút sữa ra giữa các lần cho bú (Hình 1). Không nên hút sữa ra quá nhiều hoặc hút nhiều hơn từ 2 đến 5 phút nếu dùng máy. Thời gian hút quá lâu hoặc hút ra quá nhiều sữa có thể làm cho tình trạng vú căng trở nên tồi tệ hơn.
Hình 1: Vắt sữa bằng tay
Bạn có thể áp dụng các cách sau đây tại nhà để giảm đau:
-
Sử dụng các túi chườm mát
-
Dùng thuốc giảm đau như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin)
-
Tắm nước ấm
-
Mát xa nhẹ nhàng vú để bắt đầu cho dòng sữa chảy ra.
Đau nhức núm vú --- Một số người gặp tình trạng đau nhức núm vú trong những phút đầu mỗi lần cho con bú, điều này là bình thường. Nhưng nếu tình trạng đau núm vú kéo dài trong toàn bộ lần cho bú thì là không bình thường. Điều này có thể dẫn đến việc nứt núm vú, phồng rộp hoặc thâm tím. Đau nhức núm vú có rất nhiều nguyên nhân khác nhau, ví dụ như khi trẻ ngậm ty không đúng cách. Hoặc cũng có thể xảy ra trong trường hợp gọi là “tật líu lưỡi”, tình trạng lưỡi không thể di chuyển tự do như bình thường.
Điều quan trọng nhất bạn có thể làm để ngăn ngừa và đối phó với việc núm vú đau nhức đó là đảm bảo rằng trẻ ngậm ty đúng cách (Hình 2). Nếu trẻ mắc tật líu lưỡi, trẻ cần được phẫu thuật để tách lưỡi ra.
Hình 2: Cách ngậm ty đúng cách
Bạn cũng có thể thử làm theo các cách sau tại nhà:
-
Sử dụng thuốc mỡ kháng sinh (ví dụ như Bacitracin) xoa vào núm vú nếu nó bị nứt. Tuyệt đối KHÔNG sử dụng vitamin E bôi lên núm vú, bởi vì nồng độ vitamin E cao có thể gây độc cho trẻ.
-
Lau rửa núm vú bằng nước mát hoặc nước ấm
-
Sử dụng thuốc giảm đau nhẹ, như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin).
-
Mặc đệm ngực giữa các lần cho bú để bảo vệ núm vú
-
Nếu đứa trẻ cắn bạn, điều chỉnh lại tư thế của trẻ để miệng trẻ mở rộng trong khi bú. Điều này làm cho việc cắn trở nên khó khăn hơn. Thêm vào đó, kẹp ngón tay bạn giữa núm vú và miệng trẻ bất cứ khi nào trẻ cắn và nghiêm khắc nói “không”. Sau đó đặt trẻ xuống nơi an toàn. Trẻ sẽ học được việc không nên cắn.
Tắc sữa --- Việc tắc ống dẫn sữa có thể gây nên tình trạng đỏ và đau hạch vú (Hình 3). Nó cũng gây ra các cục màu trắng ở cuối núm vú.
Hình 3: Hình ảnh tắc ống dẫn sữa
Nếu bạn bị tắc ống dẫn sữa, hãy cố gắng cho bú thường xuyên hơn. Đảm bảo rằng trẻ bú hết sạch sữa trong mỗi lần cho bú. Hãy bắt đầu với bên vú bị tắc sữa, và sử dụng các tư thế cho bú khác nhau để cố gắng làm cho bầu vú hết sạch sữa nhất có thể. Để giúp cho dòng sữa ra tốt hơn, bạn cũng có thể tắm nước ấm hoặc mát xa nhẹ nhàng.
Nhiễm trùng vú --- Vú bị nhiễm trùng có thể gây sốt và cứng, đỏ và sưng vú. Nó cũng có thể gây đau cơ hoặc rùng mình.
Bạn không nên ngừng cho bú nếu bị nhiễm trùng vú.
Để điều trị nhiễm trùng vú, bạn có thể:
-
Sử dụng thuốc giảm đau, như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil, Motrin)
-
Mát va vú trong khi cho bú
-
Sử dụng máy hút sữa để hút sạch sữa trong bầu vú sau khi cho bú.
-
Sử dụng kháng sinh theo chỉ dẫn của bác sỹ
Các thay đổi màu sắc núm vú --- Núm vú có thể chuyển màu trắng, xanh hoặc đỏ và có thể bị đau. Điều này có thể xảy ra khi mạch máu trong núm vú bị hẹp.
Để điều trị, bạn có thể:
-
Tăng nhiệt độ phòng và mặc quần áo ấm
-
Đặt một miếng vải ấm lên vú trước và sau khi cho bú
-
Ngừng hút thuốc (hút thuốc có thể làm tình trạng này trở nên tồi tệ hơn)
-
Tránh các đồ ăn hoặc thức uống có cafein (cafein cũng làm tình trạng trở nên tệ hơn)
-
Ngừng sử dụng các loai thuốc có thể gây hẹp lòng mạch
-
Sử dụng các thuốc theo chỉ dẫn của bác sỹ
Những thay đổi về màu sắc núm vú và đau cũng có thể xảy ra nếu trẻ không ngậm ty đúng cách hoặc tư thế cho bú không đúng.
Tôi có nên đến gặp bác sỹ hoặc điều dưỡng không?
Hãy nói với bác sỹ hoặc điều dưỡng nếu bạn gặp các vấn đề với việc cho bú. Đảm bảo rằng các bác sỹ biết về các tình trạng:
-
Tắc sữa không tiến triển tốt lên sau 3 ngày
-
Sốt và vú cứng, đỏ và sưng
-
Chảy máu núm vú
-
Đàu kéo dài trong suốt lần cho bú
(Biên dịch: Dương Thùy Linh - Cử nhân điều dưỡng tiên tiến K1 - ĐH Y Hà Nội)