Điều trị ung thư vú giai đoạn đầu ở phụ nữ tiền mãn kinh

Việc lựa chọn giữa những phương pháp điều trị trên phụ thuộc vào ung thư vú có đáp ứng hoóc-môn HER2 không. Bài viết này tập trung vào phương pháp hóa trị liệu cho phụ nữ tiền mãn kinh mắc ung thư có đáp ứng hoóc-môn.

Định nghĩa ung thư đáp ứng hoóc-môn – có khoảng 50 – 70% ung thư vú dựa vào hoóc-môn estrogen để phát triển, số còn lại có thể phát triển mà không cần dựa vào hoóc-môn estrogen. Các tế bào ung thư thuộc loại ung thư vú dựa vào estrogen sản xuất ra các thụ thể hoóc-môn, đó có thể là thụ thể hoóc-môn estrogen, thụ thể hoóc-môn progesterone hoặc cả hai. Đối với ung thư vú dựa vào estrogen thì thuận lợi cho quá trình điều trị bằng cách điều trị giảm lượng estrogen hoặc dừng các hoạt động của hoóc-môn estrogen lại. Phương pháp điều trị này cũng được coi là trị liệu hoóc-môn hoặc trị liệu nội tiết.

Các lựa chọn trị liệu nội tiết – mục tiêu của điều trị nội tiết hóa trị là ngăn cản các tế bào ung thư vú tiếp nhận kích thích từ estrogen. Các lựa chọn điều trị này ở phụ nữ tiền mãn kinh bao gồm:

• Dùng thuốc tamoxifen
• Dùng thuốc hoặc phẫu thuật ngăn buồn trứng sản xuất estrogen.

Thuốc tamoxifen (Nolvadex) ngăn chặn estrogen không kích thích sự phát triển của các tế bào ung thư vú. Loại thuốc này đã được khuyến cáo dùng trong 5 năm và những lợi ích từ thuốc kéo dài ít nhất 10 năm sau khi ngừng sử dụng thuốc. tuy nhiên những nghiên cứu gần đây cho rằng việc sử dụng Tamoxifen nhiều hơn 5 năm sẽ cho những lợi ích tốt hơn mặc dù các nguy cơ do tác dụng phụ như ung thư tử cung cũng tăng lên theo điều trị lâu dài hơn.

Các tác dụng phụ của Tamoxifen có thể gây ra các nguy cơ sau, đặc biệt ở phụ nữ trên 55 tuổi:

• Ung thư tử cung (ung thư nội mạc và ung thư sacôm).
• Tắc tĩnh mạch sâu, thường ở chân và có thể di căn lên phổi gây ra tắc tĩnh mạch phổi.
• Tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là ở phụ nữ trên 55 tuổi vẫn đang là vấn đề gây tranh cãi.

Đối với hầu hết phụ nữ, các tác dụng của tamoxifen trong việc ngăn ngừa sự tái phát ung thư vú có nhiều ảnh hưởng hơn so với các nguy cơ như ung thư tử cung, máu cục hoặc các tác dụng khác. Tuy nhiên, các nguy cơ này sẽ cao hơn đối với những phụ nữ có nguy cơ sẵn với sự hình thành máu cục hoặc đột quỵ như tiền sử máu cục ở chân hoặc phổi, tiền sử hút thuốc…
Tamoxifen có thể gây ra các tác dụng phụ, phổ biến là hiện tượng nóng bừng và ra dịch âm đạo. Các phụ nữ tiền mãn kinh dùng hóa trị liệu bằng thuốc tamoxifen không được có thai. Các phụ nữ tiền mãn kinh sử dụng tamoxifen khi quan hệ tình dục nên sử dụng các biện pháp tránh thai phi hoóc-môn một cách hiệu quả khi họ đang dùng tamoxifen và sau 2 tháng sau khi dừng trị liệu.

Chặn hoạt động buồng trứng – là phương pháp điều trị để buồng trứng dừng sản xuất estrogen. Buồng trứng có thể bị chặn lại theo một vài cách sau:

• Phẫu thuật cắt buồng trứng hoặc xạ trị, cả 2 phương pháp này đều ngăn chặn hoạt động sản xuất hoóc-môn của buồng trứng vĩnh viễn.
• Dùng thuốc Gonadotropin để giải phóng hoóc-môn GnRH đối kháng để buồng trứng tạm thời ngừng sản xuất hoóc-môn. Loại thuốc thường dùng trong nhóm này là Goserelin (Zoladex), dùng theo đường tiêm hằng tháng. Phương pháp điều trị này thường được dùng trong vòng 5 năm.

Tất cả các phương pháp trị liệu theo nguyên tắc chặn hoạt động buồng trứng đều gây ra các triệu chứng nhanh chóng của mạn kinh như nóng bừng mặt, toát mồ hôi đêm, thay đổi cảm xúc và khô âm đạo, thậm chí có thể rất nghiêm trọng. Tuy nhiên có thể điều trị các triệu chứng này.

Ức chế enzyme Aromataza – Một nhóm thuốc sử dụng trong trị liệu nột tiết ở những phụ nữ sau mãn kinh là ức chế enzyme Aromataza (bao gồm Anastrozole, letrozole, exemestane). Thường thì các loại thuốc này không được dùng cho phụ nữ tiền mãn kinh. Nhưng đối với những phụ nữ tiền mãn kinh trước điều trị có thể thành mãn kinh thì loại thuốc này cũng được cân nhắc sử dụng. Tuy nhiên cần thảo luận với bác sỹ về chỉ định, nguy cơ và tác dụng của loại thuốc này trước khi sử dụng.

Trị liệu nội tiết hay trị liệu hóa chất hay cả hai? – trị liệu nội tiết được khuyến cáo với phụ nữ mắc ung thư vú đáp ứng hoóc-môn dựa vào estrogen. Tuy nhiên việc điều trị thêm bằng hóa chất có cần hay không vẫn chưa sáng tỏ.

• Hầu hết các bác sỹ đồng ý rằng trị liệu nội tiết phù hợp với các phụ nữ tiền mãn kinh với các u nguy cơ thấp (ví dụ như hạt âm tính, đáp ứng hoóc-môn dựa vào estrogen hoặc progesterone, u nhỏ hơn 1cm).
• Trị liệu nội tiết đã là phương pháp điều trị đủ với phụ nữ ung thư đáp ứng hoóc-môn dựa vào estrogen nguy cơ cao không còn chưa rõ ràng. Hóa trị liệu có thể giúp một vài phụ nữ ung thư vú đáp ứng hoóc-môn estrogen giai đoạn đầu.

Có 2 loại kiểm tra có thể xác định việc dùng hóa trị liệu phù hợp hay không:

• Oncotype DX™ đối với phụ nữ ung thư vú giai đoạn đầu đáp ứng hoóc-môn dựa vào estrogen, hạt âm tính.
• Chương trình đánh giá Online (Adjuvant! Online, www.adjuvantonline.com) ước lượng mối liên hệ giữa nguy cơ và lợi ích của hóa trị liệu.

Các thử nghiệm lâm sàng – quá trình điều trị ung thư vú cần các điều trị tốt hơn dựa vào các thử nghiệm lâm sàng được thực hiện trên toàn thể giới. đó là một cách kiểm soát cẩn trọng để nghiên cứu hiệu quả điều trị mới hoặc sự phối hợp của các liệu pháp sẵn có.
Tái khám thường xuyên sau điều trị là vô cùng quan trọng để kiểm soát tái phát ung thư.

Tóm tắt – có rất nhiều lựa chọn cho hóa trị liệu ung thư vú. Các hướng dẫn của chuyên gia có thể giúp đưa ra các quyết định. Tuy nhiên mỗi cá nhân đều có các tác nhân ảnh hưởng khác nhau tác động đến lựa chọn điều trị. Bạn nên thảo luận các lựa chọn về phương pháp trị liệu với bác sỹ để đưa ra các quyết định phù hợp nhất với bản thân.

(Biên dịch: Cấn Thị Hoa – Cử nhân điều dưỡng tiên tiến khóa 1 – Đại học Y Hà Nội)