Điều trị ung thư vú ở phụ nữ sau mãn kinh

Hỗ trợ trị liệu có ba lựa chọn: liệu pháp nội tiết tố, hóa trị liệu và dùng thuốc Herceptin. Liệu pháp nội tiết tố thường được điều trị cho những phụ nữ bị ung thư vú đáp ứng hoóc-môn, có nghĩa là, ung thư vú phát triển đáp ứng với hoóc-môn estrogen. Bài viết này sẽ tập trung vào điều trị hỗ trợ trị liệu cho những phụ nữ sau mãn kinh bị ung thư vú đáp ứng hoóc-môn estrogen.

Định nghĩa ung thư vú đáp ứng hoóc-môn – một vài loại ung thư vú cần có hoóc-môn estrogen để phát triển, số còn lại có thể phát triển mà không cần dựa vào hoóc-môn estrogen. Các tế bào ung thư thuộc loại ung thư vú dựa vào estrogen sản xuất ra các thụ thể hoóc-môn, đó có thể là thụ thể hoóc-môn estrogen, thụ thể hoóc-môn progesterone hoặc cả hai. Đối với ung thư vú dựa vào estrogen thì thuận lợi cho quá trình điều trị bằng cách điều trị giảm lượng estrogen hoặc dừng các hoạt động của hoóc-môn estrogen lại. Phương pháp điều trị này cũng được coi là trị liệu hoóc-môn hoặc trị liệu nội tiết.

Các lựa chọn liệu pháp nội tiết tố - mục tiêu của điều trị nội tiết hóa trị là ngăn cản các tế bào ung thư vú tiếp nhận kích thích từ estrogen. Ở phụ nữ sau mãn kinh bị ung thư vú có đáp ứng hoóc-môn ở giai đoạn đầu, có hai liệu pháp nội tiết tố chủ yếu được dùng để điều trị là nhóm thuốc SERMs và AIs. Trong nhóm thuốc SERMs thì tamoxifen (tên nhãn hiệu: Nolvadex) thường được kê đơn nhiều nhất.

Nhóm thuốc SERMs là những nhân tố đầu tiên sử dụng để điều trị ung thư vú. Cả SERMs và AIs đều giảm nguy cơ tái phát và tử vong của ung thư vú, nghiên cứu chỉ ra rằng nhóm thuốc AIs có hiệu quả hơn tamoxifen và nên được chỉ định dùng điều trị hơn. Dù có rất nhiều sự lựa chọn nhưng bạn nên trao đổi với bác sỹ về loại thuốc thích hợp với tình trạng của bạn nhất.

Ức chế enzyme Aromataza (nhóm thuốc AIs) – là nhóm thuốc ức chế sản xuất estrogen ở những phụ nữ sau mãn kinh, bao gồm Anastrozole (tên nhãn hiệu: Arimidex), Letrozole (tên nhãn hiệu: Femara) và Exemestane (tên nhãn hiệu: Aromasin).

Các nghiên cứu so sánh hiệu quả của Tamoxifen với các thuốc trong nhóm AIs trong điều trị ban đầu (dùng thuốc trong 5 năm) đã chỉ ra nhóm thuốc AIs có hiệu quả cao hơn. Thêm vào đó, các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng những phụ nữ đã dùng thuốc tamoxifen trong 2 hoặc 3 năm là lúc thuận lợi thể chuyển sang dùng nhóm thuốc AIs. Đối với những phụ nữ đã hoàn thành liệu trình 5 năm dùng thuốc tamoxifen cũng là lúc thuận lợi để dùng thuốc nhóm AIs thì tốt hơn là việc ngừng mọi điều trị. Trong tất cả các trường hợp mà điều trị bằng nhóm thuốc AI đều nên được chú ý vào thời gian 5 năm trước, xem là có được điều trị bằng tamoxifen không.

Các tác dụng phụ - Các thuốc ức chế men Aromataza bao gồm gãy xương, loãng xương, đau ở cơ và khớp, các vấn đề đông máu và các bệnh liên quan đến tim mạch như đau tim, suy tim.

Tamoxifen – Tamoxifen (tên nhãn hiệu là Nolvadex) nằm trong nhóm thuốc SERM và ngăn cản estrogen gắn vào các thụ thể estrogen, do đó không cho estrogen kích thích sự phát triển các tế bào ung thư. Mặc dù loại thuốc này đã được khuyến cáo dùng trong 5 năm, nhưng có nhiều nghiên cứu chỉ ra những phụ nữ thích hợp dùng tamoxifen hơn AIs nên dùng trong 10 năm. Tuy nhiên, ở tất cả phụ nữ có cần 10 năm dùng thuốc tamoxifen hay không lại chưa được chỉ ra rõ ràng, và bạn nên trao đổi với bác sỹ về thời gian điều trị bằng thuốc tamoxifen.

Tác dụng phụ - tamoxifen có thể làm tăng những nguy cơ dưới đây ở phụ nữ trên 50 tuổi:

• Ung thư tử cung (ung thư nội mạc và ung thư sacôm).
• Tắc tĩnh mạch sâu, thường ở chân và có thể di căn lên phổi gây ra tắc tĩnh mạch phổi.
• Tăng nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là ở phụ nữ trên 55 tuổi vẫn đang là vấn đề gây tranh cãi.

Đối với hầu hết phụ nữ, các tác dụng của tamoxifen trong việc ngăn ngừa sự tái phát ung thư vú có nhiều ảnh hưởng hơn so với các nguy cơ như ung thư tử cung, máu cục hoặc các tác dụng khác. Tuy nhiên, các nguy cơ này sẽ cao hơn đối với những phụ nữ có nguy cơ sẵn với sự hình thành máu cục hoặc đột quỵ như tiền sử máu cục ở chân hoặc phổi, tiền sử hút thuốc…

Tamoxifen có thể gây ra các tác dụng phụ, phổ biến là hiện tượng nóng bừng và ra dịch âm đạo.

Hóa trị liệu cùng với liệu pháp nội tiết tố - Ở những phụ nữ ung thư vú đáp ứng hoóc-môn estrogen giai đoạn đầu, hóa trị liệu có những lợi ích nhất định, đặc biệt là những phụ nữ có xuất hiện các hạch. Còn ở những phụ nữ bị ung thư vú có đáp ứng hoóc-môn estrogen giai đoạn đầu nhưng không xuất hiện các hạch thì hóa trị liệu có cần thiết hay không còn chưa được xác định rõ ràng.

Có 2 loại kiểm tra có thể xác định việc dùng hóa trị liệu phù hợp hay không, hãy trao đổi với bác sỹ để xác định xem chúng có phù hợp với tình trạng của bạn hay không:

• Oncotype DX™ đối với phụ nữ ung thư vú giai đoạn đầu đáp ứng hoóc-môn dựa vào estrogen, hạt âm tính.
• Chương trình đánh giá Online (Adjuvant! Online, www.adjuvantonline.com) ước lượng mối liên hệ giữa nguy cơ và lợi ích của hóa trị liệu.

• Biên dịch: Cấn Thị Hoa – Cử nhân chương trình tiên tiến khóa 1 – Đại học Y Hà Nội