Tái tạo hình vú ở phụ nữ sau phẫu thuật ung thư vú

Tạo hình vú là gì?

Tạo hình vú là phẫu thuật phục hồi dáng vẻ bên ngoài của ngực cho người đã phải cắt vú do điều trị hoặc phòng ngừa ung thư vú. Tạo hình vú có thể sử dụng các chất liệu nhân tạo, gọi là đặt túi độn nhân tạo, hoặc sử dụng các mô được lấy từ những phần khác của cơ thể bạn, gọi là “mô đệm”.

Nếu bạn có kế hoạch phẫu thuật cắt vú, hãy nói chuyện với bác sỹ về việc tạo hình vú trước khi tiến hành cắt vú. Việc cắt vú có thể sẽ cần được làm theo cách nhất định để phù hợp với việc tạo hình vú mà bạn muốn sau cắt vú.

Tôi có cần tạo hình vú sau phẫu thuật cắt vú không?

Không. Quyết định tạo hình vú hay không hoàn toàn phụ thuộc vào bạn. Một số phụ nữ cảm thấy tự tin về bản thân hơn khi tạo hình vú sau phẫu thuật cắt vú. Bạn hoàn toàn có thể lựa chọn.

Nếu tôi quyết định không tạo hình vú thì sao?

Nếu bạn quyết định không tạo hình vú, bạn có thể mặc một loại áo ngực đặc biệt cho người cắt vú. Chiếc áo sẽ có sẵn lớp mút đầy bên phần ngực bị cắt. Bạn trông sẽ tự nhiên hơn, quần áo cũng sẽ vừa vặn hơn.

Khi nào thì tôi nên tạo hình vú?

Tạo hình vú có thể làm lúc cắt ngực hoặc sau đó. Thời gian tiến hành phụ thuộc vào việc bạn đang ở giai đoạn ung thư nào và những liệu pháp điều trị khác bạn cần làm là gì. Tuy nhiên, nếu bạn muốn trì hoãn việc tạo hình vú vì lý do cá nhân, bạn có thể nói với bác sỹ.

Những phụ nữ ở giai đoạn ung thư sớm hoặc những người tiến hành cắt vú để phòng ung thư có thể làm tạo hình vú ngay khi làm phẫu thuật cắt vú. Được gọi là “Tạo hình vú tức thời”

Những phụ nữ ở giai đoạn ung thư muộn hoặc khối u lớn đôi khi sẽ cần phải làm xạ trị sau phẫu thuật cắt vú. (Xạ trị là phương pháp điều trị để tiêu diệt các tế bào ung thư). Những phụ nữ này đôi khi cần trì hoãn việc tạo hình vú đến khi xạ trị kết thúc. Được gọi là “Tạo hình vú trì hoãn”. Việc trì hoãn là cần thiết vì bên ngực được tạo hình sẽ khiến việc xạ trị không đúng vị trí. Hơn nữa, xạ trị có thể làm tổn thương bên ngực được tạo hình.

Những cách tạo hình vú khác nhau là gì?

Có 2 cách chính đó là đặt túi độn nhân tạo hoặc sử dụng mô đệm. Thêm vào đó, có một vài loại mô đệm, tùy thuộc vào loại cơ chúng được tạo nên mà sẽ có tên gọi khác nhau. Loại tạo hình vú tốt nhất dành cho bạn phụ thuộc vào:

• Ngực của bạn to như thế nào
• Bạn có bao nhiêu mỡ thừa và ở đâu
• Bạn có hút thuốc không, có thừa cân béo phì không hoặc có vấn đề sức khỏe gì không, ví dụ như đái tháo đường hoặc bệnh tim/phổi
• Bạn có tiền sử phẫu thuật trước đó không và vị trí phẫu thuật, bởi vì các vết sẹo có thể ảnh hưởng đến việc quyết định mô nào có thể sử dụng.

Thế nào là tạo hình vú bằng cách đặt túi độn nhân tạo?

Về cơ bản, đó là việc tạo hình vú bằng các túi có hình như vú bình thường, bên trong có chứa nước muối hoặc silicon dạng gel. Phẫu thuật đặt túi vú nhân tạo có thể được đặt ở lớp cơ dưới ngực.

Việc đặt túi độn nhân tạo thường gồm 2 bước. Đầu tiên, bác sỹ sẽ dùng một dụng cụ để kéo giãn phần da và cơ trong ngực, như vậy có thể giữ được túi độn. Bác sỹ sẽ từ từ thêm dịch vào đến khi phần da và cơ giãn ra đủ để đặt túi độn vào. Sau đó, bác sỹ sẽ tiến hành một cuộc phẫu thuật khác để đưa túi độn vào (Hình 1). Việc đặt túi độn là tốt nhất đối với những phụ nữ có ngực nhỏ và không chảy xệ.

Hình 1: Tạo hình vú bằng phương pháp đặt túi độn nhân tạo

Thế nào là tạo hình vú bằng chính mô đệm của bệnh nhân?

Điều này phụ thuộc vào loại mô đệm được sử dụng. Những loại mô đệm phổ biến nhất là:

• Mô đệm TRAM: Một mô đệm TRAM được lấy từ phần bụng và được cấu thành bởi da, mỡ và cơ. Có 2 loại mô đệm TRAM. Cả 2 loại đều chỉ có thể áp dụng ở những phụ nữ có đủ mỡ bụng để tạo mô đệm. Sau khi phẫu thuật, bụng sẽ nhìn phẳng hơn, giống như sau hút mỡ bụng vậy. Những phụ nữ lựa chọn loại này sẽ có một vết sẹo dài hết 2 bên hông.

• Khi phần cơ trong mô đệm vẫn gắn với các mạch máu nuôi dưỡng nó, được gọi là “mô đệm TRAM có cuống” (Hình 2). Loại mô đệm này được tạo đường hầm từ phần da dưới bụng để tạo nên túi ngực mới.

Hình 2: Tạo hình vú bằng mô đệm TRAM có cuống

• Khi mô đệm hoàn toàn tách rời khỏi bụng và các mạch máu nuôi dưỡng, được gọi là “mô đêm TRAM tự do” (Hình 3). Loại mô đệm này sẽ được nối với các mạch máu mới trong ngực. Nó không duy trì kết nối, vì thế nó không được tạo đường hầm tới vị trí mới.

Hình 3: Tạo hình vú bằng mô đệm TRAM tự do

• Mô đệm Lat: Mô đệm Lat được lấy từ lưng và cấu thành từ da, mỡ và cơ. Các mô vẫn còn nối với mạch máu và được tạo đường hầm dưới da từ lưng đến ngực. Những phụ nữ lựa chọn loại mô đệm này sẽ có một vết sẹo ở lưng ngay dưới đường áo ngực. Họ cũng thường phải cấy ghép, vì không có đủ mở ở lưng để tạo một vú mới (Hình 4).

Hình 4: Tạo hình vú bằng mô đệm Lat

• Mô đệm DIEP: Mô đệm DIEP được lấy từ bụng, nhưng khác với mô đệm TRAM vì nó chỉ được cấu thành từ da và mỡ, không có cơ (Hình 5). Việc kết nối những mô đệm này với mạch máu nuôi dưỡng khó hơn các loại mô đệm khác. Điều đó có nghĩa là cuộc phẫu thuật sẽ có nhiều biến chứng hơn và kéo dài lâu hơn.

Hình 5: Tạo hình vú bằng mô đệm DIEP

• Mô đệm lấy từ các vị trí khác: Những phụ nữ không có đủ mỡ bụng để thực hiện tạo hình vú mô đệm TRAM hoặc DIEP có thể lấy mô đệm từ các phần khác của cơ thể. Ví dụ, đôi khi bác sỹ sẽ lấy ở phần sau hoặc trong của đùi.

Núm vú của tôi có được tạo hình không?

Điều này hoàn toàn có thể nếu bạn muốn. Tạo hình núm vú luôn được làm sau một vài tháng tiến hành tạo hình vú. Để tạo một núm vú mới, bác sỹ cần sắp xếp lại các mô để sẵn sàng tạo hình hoặc sử dụng các mô từ phần khác của cơ thể. Đôi khi các bác sỹ sẽ xăm núm vú và phần xung quanh để tạo màu tự nhiên nhất.

Bên vú được tạo hình của tôi sẽ tương xứng với bên còn lại chứ?

Gần như là như vậy. Nhưng bên vú mới sẽ không bao giờ giống hoàn toàn với vú của bạn trước đó cũng như bên còn lại. Thêm vào đó, việc nhận cảm của bên vú mới cũng sẽ kém hơn. Nếu bạn không thích sự khác biệt đó, bác sỹ có thể sẽ phẫu thuật bên còn lại để khiến 2 bên được cân xứng.

Liệu tôi có thể chọn loại tạo hình vú không?

Có và không. Chỉ một vài loại tạo hình vú là phù hợp với bạn. nhưng nếu bạn nghĩ bạn muốn thực hiện loại tạo hình vú này hơn các loại khác, hãy hỏi bác sỹ xem liệu nó có thích hợp với bạn không. Bác sỹ có thể cho bạn lời khuyên.

Dương Thùy Linh (Mun)

Cử nhân Điều dưỡng tiên tiến - ĐHYHN