Bỏ thuốc lá muôn vàn lợi ích

Như chúng ta đã biết, thuốc lá gây ra đủ thứ bệnh. Bỏ thuốc lá, rất có lợi. Lợi cho thể xác, lợi cho tinh thần, lợi cho bản thân và cho toàn xã hội

Vậy, bỏ thuốc lá đem lại những ích lợi gì?

Bỏ thuốc lá giúp chúng ta giảm nguy cơ mắc các bệnh lí chết người như bệnh tim mạch, bệnh phổi, suy thận, nhiễm trùng và ung thư. Bỏ thuốc lá cũng làm giảm hoặc chậm nguy cơ loãng xương. Hơn nữa, việc từ bỏ hút thuốc giúp cải thiện vẻ đẹp cơ thể, làm chậm quá trình lão hóa, giúp cho da dẻ hồng hào và làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề liên quan đến tình dục.

Việc từ bỏ hút thuốc lá dù ở bất kì độ tuổi nào, thời gian nào thì đều mang lại vô vàn lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe

Làm thế nào để tôi có thể từ bỏ việc hút thuốc?

Hãy ghi nhớ cụm từ “START” - nó sẽ dễ dàng hơn cho bạn trong việc ghi nhớ các bước để từ bỏ việc hút thuốc:

• S = Thiết lập cụ thể ngày bắt đầu bỏ hút thuốc
• T = Chia sẻ kế hoạch ngưng hút thuốc của bạn với gia đình, người thân và bạn bè xung quanh
• A = Sẵn sàng lường trước được những khó khăn sẽ phải trải qua trong những ngày đầu bỏ hút thuốc
• R = Vứt số thuốc lá còn lại đi, đừng mua thêm nữa, không để bất kì một điếu thuốc nào xung quanh nơi làm việc, trong ô tô, trong nhà
• T = Tham khảo ý kiến của các bác sĩ, điều dưỡng nếu bạn cần sự giúp đỡ  

Các bác sĩ/ điều dưỡng có thể giúp được gì tôi trong việc từ bỏ hút thuốc?

Các bác sĩ / điều dưỡng của bạn là những người vô cùng tuyệt vời trong việc đưa ra lời khuyên giúp bạn từ bỏ thuốc lá. Họ cũng có thể giúp bạn liên lạc hoặc trao đổi với các chuyên gia khi bạn cần sự giúp đỡ. Hơn nữa, nếu cần thiết họ còn có thể cho bạn sử dụng các loại thuốc nhằm:

• Giam cảm giác thèm thuốc
• Giam các triệu chứng khó chịu trong những ngày đầu cai thuốc ( được gọi là “hội chứng cai thuốc lá”)

Các triệu chứng của hội chứng cai thuốc lá là gì?

Các triệu chứng thường gặp của hội chứng cai thuốc bao gồm:

• Rối loạn giấc ngủ - có thể mất ngủ hoặc ngủ nhiều hơn
• Rối loạn cảm xúc - thường lo lắng, hồi hộp, sợ hãi 
• Rối loạn khí chất – cảm thấy bứt rứt, hay cáu gắt, nổi giận
• Cảm giác lo âu, bất an, mất tập trung vào các công việc làm thường ngày

Đối với một số người, trong thời gian đầu khi bỏ thuốc, họ có thể mắc chứng trầm cảm, lo âu tạm thời nhưng sau đó sẽ mất dần đi. Tuy nhiên, khi các triệu chứng trầm cảm ngày càng trở nên nặng hơn thì có thể họ sẽ phải đến gặp các bác sĩ tâm lí hoặc sử dụng các thuốc chống trầm cảm

Các thuốc hỗ trợ cai thuốc lá có tác dụng như thế nào?

Tùy vào từng loại thuốc sẽ có tác dụng khác nhau:

• Liệu pháp thay thế Nicotine: Nicotine là một thành phần trong thuốc lá, là tác nhân chính gây nghiện. Không sử dụng nicotine nữa sẽ gây cho bạn những tác dụng phụ khó chịu như: bứt rứt, kích thích, khó tập trung, tức giận, mệt mỏi, lơ mơ, trầm cảm, và dễ tỉnh giấc khi ngủ. Liệu pháp thay thế nicotine giúp làm giảm những triệu chứng cai nghiện trên. Trong liệu pháp thay thế nicotine gồm có 2 dạng chính: dạng không kê đơn gồm tấm dán nicotine, viên ngậm nicotine và kẹo cao su chứa nicotine; dạng kê đơn gồm ống hít nicotine và xịt mũi nicotine

•  Bupropion (tên biệt dược Zyban và Wellbutrin): là thuốc kê đơn, giúp làm giảm cảm giác thèm thuốc lá
• Varenicline (tên biệt dược Chantix): là thuốc kê đơn, giúp làm giảm các triệu chứng của hội chứng cai và giảm cảm giác thèm thuốc. Tuy nhiên, nếu như bạn có tiền sử mắc trầm cảm, rối loạn cảm xúc, hay lo âu, cáu gắt hoặc bị các bệnh lí tim mạch thì nên tham khảo ý kiến các bác sĩ/ điều dưỡng trước khi dùng thuốc. Các tác dụng phụ của thuốc Varenicline cũng tăng lên nếu bạn uống rượu trong khi dùng thuốc. Vì vậy tốt nhất nên ngừng sử dụng rượu trong thời gian dùng thuốc này

Ngừng sử dụng Bupropion, Varenicline và tham khảo ý kiến bác sĩ/điều dưỡng khi xuất hiện các triệu chứng dưới đây:

• Lo lắng, sợ hãi
• Trầm cảm
• Có những hành động bất thường
• Có ý định tự sát

Công việc của các chuyên gia tư vấn bỏ thuốc lá là gì?

Các chuyên gia tư vấn sẽ giúp bạn:

• Tìm ra những nguyên nhân khiến bạn hút thuốc và cách khắc phục
• Vựợt qua cảm giác thèm thuốc
• Tìm ra nguyên nhân khiến bạn thất bại trong những lần bỏ thuốc lá trước

Vậy biện pháp cai thuốc nào là hiệu quả nhất?

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng, sự kết hợp giữa tư vấn và dùng thuốc bỏ thuốc lá đem lại hiệu quả cao nhất. Bạn hoàn toàn có thể kết hợp giữa liệu pháp thay thế nicotine và một trong số những thuốc kể trên. Trong một vài trường hợp, việc dùng bupropion cùng varenicline cũng đem lại hiệu quả rất tốt

Liệu tôi có bị tăng cân khi bỏ thuốc lá không?

Có thể bạn sẽ bị tăng vài cân sau khi ngừng hút thuốc, tuy nhiên việc bỏ thuốc lá mang lại vô vàn lợi ích cho sức khỏe của bạn. Hơn nữa, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát việc tăng cân của mình bằng cách điều chỉnh chế độ ăn hợp lí và tập thể  dục đều đặn. Việc sử dụng thuốc Bupropion cũng có thể giúp bạn kiểm soát cân nặng của mình

Tôi có thể làm gì để giúp bản thân dễ dàng từ bỏ thuốc lá hơn?

• Tham gia các hoạt động thể dục
• Tránh xa những nơi/ người hút thuốc lá. Nếu như bạn có người thân trong gia đình cũng nghiên thuốc, hãy khuyên họ cùng bỏ thuốc với bạn
• Nếu bạn lên cơn thèm thuốc lá, hãy thử nhai kẹo cao su, ngậm kẹo viên hoặc ngậm bất kì thứ gì mà có thể giúp bạn giảm cảm giác thèm thuốc
• Đừng vội từ bỏ, phải lạc quan và cố gắng bỏ thuốc đến cùng

Tôi mang thai nhưng lỡ hút thuốc, tôi nên làm gì?

Khi mang thai, để đảm bảo sức khỏe và tính mạng cho bản thân cũng như đứa trẻ, bạn nên dừng ngay việc hút thuốc và hãy đến gặp các bác sĩ/ điều dưỡng của bạn để đưa ra những lựa chọn tốt nhất cho mẹ và bé.     

Đào Thị Nhung

Chương trình tiên tiến - Đại Học Y Hà Nội