Cách chữa đau đầu ở người lớn

TỔNG QUAN VỀ ĐAU ĐẦU – Ở nhiều người, đau đầu có thể được kiểm soát tốt bằng cách phối hợp các thuốc và liệu pháp bổ sung. Điều trị hiệu quả tối ưu nhất khi nó phù hợp cho từng bệnh nhân khác nhau.

CÁC CÁCH ĐIỀU TRỊ ĐAU ĐẦU – Điều trị đau đầu phụ thuộc vào tần số, mức độ nặng và triệu chứng của đau đầu.

• Điều trị cắt cơn đau cấp là dùng thuốc khi bạn đang có cơn đau để giảm đau ngay lập tức.
• Điều trị dự phòng là dùng thuốc thường xuyên, hàng ngày để phòng tái phát các cơn đau về sau.

ĐIỀU TRỊ ĐAU ĐẦU DẠNG CĂNG THẲNG

Điều trị con đau cấp – Đau đầu dạng căng thẳng mà xuất hiện cơn ít hơn 15 lần mỗi tháng thì có thể điều trị bằng thuốc giảm đau. ( Xem phần “ đau đầu căng thẳng ở người lớn: Điều trị cơn đau cấp”

     Thuốc giảm đau – Thuốc giảm đau có thể khuyên dùng trước tiên để điều trị đau đầu căng thẳng. Những thuốc này gồm:

• Aspirin
• Acetaminophen( ví dụ như Tylenol)
• Thuốc chống viêm không steroid(NSAIDs) như Ibuprofen( ví dụ như : Motrin hoặc Advil), Indomethacine hoặc Naproxen( ví dụ như : Naprosyn hoặc Aleve)

Thuốc giảm đau không nên sử dụng quá tường xuyên bởi vì lạm dụng thuốc có thể dẫn đến đau đầu do lạm dụng thuốc hoặc đau đầu mạn tính hàng ngày. Nếu bạn đáp ứng tốt với một thuốc giảm đau nào đó thì bạn hãy tiếp tục sử dụng khi có cơn. Tuy nhiên :

• Không dùng thuốc giảm đau trung bình hơn 9 ngày mỗi tháng, hoặc lớn hơn 2 liều cho mỗi cơn/đợt đau.
• Nếu thuốc giảm đau không kiểm soát được cơn đau đầu của bạn, hãy tư vấn bác sỹ của bạn để có những lời khuyên.

Những người viêm loét dạ dày, bệnh thận, những bệnh dễ chảy máu không nên uống các thuốc chứa Aspirin hoặc NSAIDs.

     Các thuốc giảm đau dạng phối hợp – Các thuốc giảm đau thông thường có sẵn trên thị trường ở dạng phối hợp với Caffeine  làm tăng cường tác dụng. Chẳng hạn như, Excedrin chứa thành phần phối hợp giữa Acetaminofen – Aspirin - Caffeine. Dạng phối hợp này có thể được khuyên dùng nếu thuốc giảm đau  không phối hợp không phát huy hiệu quả. Tuy nhiên, dạng phối hợp không nên dùng hơn 9 ngày trong 1 tháng do nguy cơ dẫn đến đau đầu do lạm dụng thuốc

     Các thuốc phối hợp chứa Butalbital và Opioid – Một tỷ lệ nhỏ những người bị đau đầu không đáp ứng với điều trị tông thường và có thể phải điều trị bổ sung thuốc kê đơn. Thuốc phối hợp giữa Opioid(gây nghiện) và thuốc giảm đau thông thường có trên thị trường nhưng nói chung không khuyến khích dùng vì dễ tạo thành thói quen và tăng nguy cơ đau đầu do lạm dụng thuốc và đau đầu mạn tính hàng ngày. Mặc dù vậy, những thuôc dạng này vẫn có thể chỉ định trong những trường hợpđặc biệt khi thuốc giảm đau khác không hiệu quả hoặc chống chỉ định( ví dụ như, phụ nữ ở 3 tháng cuối của thai kỳ, loét dạ dày, suy thận hoặc gan nặng). Khi thầy thuốc gặp những bệnh nhân sử dụng thuốc dạng Opioid và Barbiturate không phù hợp thì chiến thuật “dừng hoặc phanh” cần đặt ra. Khi đó, việc dùng các thuốc này có thể phải dừng lại hoặc giảm mức độ sử dungjddeens mức không quá 2 ngày mỗi tuần và 18 viên mỗi tháng.

Điều trị dự phòng – Điều trị dự phòng được khuyên dành cho những người đau đầu hơn 2 lần mỗi tuần.(Xem phần “ Đau đầu căng thẳng ở người lớn: Điều trị dự phòng”.)

     Thuốc chống trầm cảm – Các thuốc chống trầm cảm tricyclic( TCA - dạng 3 vòng) thường được chỉ định để dự phòng đau đầu dạng căng thẳng cơn dày. Các thuốc điển hình trong nhóm này gồm: Amitriptyline(hay dùng nhất), Nortriptyline và Protriptyline.

Liều lượng của thuốc chống trầm cảm để dự phòng đau đầu thường thấp hơn rất nhiều so với điều trị trầm cảm. Người ta cho rằng các thuốc này giảm cảm nhận đau khi dùng liều thấp, mặc dù vậy cơ chế tác dụng của thuốc vẫn chưa được hiểu biết thật rõ ràng.

Thường thì bệnh nhân cảm thấy mệt mỏi khi bắt đầu dùng thuốc này; Không phải tất cả đều mắc tác dụng phụ,  mà ngược lại trong nhiều trường hợp thuốc giúp cải thiện giấc ngủ nếu uống vào buổi tối. Thuốc chống trầm cảm thường bắt đầu bằng liều thấp và tăng dần. Thuốc thường phát huy hiệu quả cao nhất sau nhiều tuần cho đến nhiều tháng.

     Các điều trị khác – Các thuốc chống trầm cảm 3 vòng đôi khi được dùng kết hợp với liệu pháp hành vi để phòng đau đầu dạng căng thẳng. Mục tiêu của liệu pháp hành vi là xác định và cố gắng tránh những hoạt động hay thói quen có thể làm kích hoạt cơn đau. ( Xem phần “ Thay đổi lối sống”.)

ĐIỀU TRỊ ĐAU ĐẦU MẠN TÍNH HÀNG NGÀY – Xử trí đau đầu mạn tính hàng ngày phụ thuộc vào căn nguyên đau đầu( ví dụ, đau đầu Migraine hoặc đau đầu căng thẳng mạn tính) và việc có lạm dụng thuốc giảm đau hay không.( Xem phần “ Tổng quan đau đầu mạn tính hàng ngày”, mục điều trị.)

• Điều trị Migraine mạn tính nên tập trung vào liệu pháp dự phòng đồng thời tránh các yếu tố kích hoạt migraine và hạn chế sử dụng thuốc giảm đau để tránh đau đầu do lạm dụng thuốc. Điều trị dự phòng bao gồm thuốc, thay đổi thói quen hoặc lý liệu pháp. Cách xử trí thường là phối hợp đồng thời các biện pháp khác nhau.(Xem phần “Migraine mạn tính”, mục “ Xử trí”)
• Đối với đau đầu căng thẳng mạn tính, điều trị hiệu quả bao gồm  sử dụng thuốc dự phòng hàng ngày(ví dụ, thuốc chống trầm cảm 3 vòng), thay đổi hành vi và lý liệu pháp. Cũng giống như đau đầu Migraine mạn tính, việc kết hợp những can thiệp này đồng thời thường là tối ưu nhất.( Xem “ Đau đầu dạng căng thẳng ở người lớn: Điều trị dự phòng” và “Đau đầu dạng căng thẳng ở trẻ em”, mục “điều trị”.)
• Đối với đau đầu do lạm dụng thuốc, các bước cơ bản là giáo dục bệnh nhân, giảm dần lạm dụng thuốc, điều trị chuyển tiếp nhằm giảm đau đầu trong khi cắt dần thuốc giảm đau, thiết lập phác đồ điều trị đau đầu phù hợp với nguyên nhân từng loại đau và dự phòng tái phát.( Xem phần” Đau đầu do lạm dụng thuốc: Điều trị và tiên lượng”.)

ĐIỀU TRỊ ĐAU ĐẦU CHUỖI – Hầu hết bệnh nhân đau đầu chuỗi cần cả điều trị cắt cơn và dự phòng.(Xem phần “ Đau đầu chuỗi: Điều trị và tiên lượng”)

Điều trị cắt cơn cấp – Điều trị cắt cơn cấp thường gồm một trong các biện pháp sau:

• Thở oxy 100% qua mặt nạ trong 20 phút. Oxy liệu pháp thường là chỉ định được lựa chọn đầu tiên bởi vì có rất ít tác dụng phụ.
• Triptan là thuốc thường dùng để điều trị Migraine. Triptan( đặc biệt là tiêm Sumatriptan) có thể cắt được cơn đau đầu chuỗi, thường trong 20 – 30 phút. Nếu không có điều kiện tiêm thì lựa chọn dạng thuốc xịt( xịt qua mũi) Sumatriptan hoặc Zolmitriptan.

Nếu cả hai biện pháp trên đều không iệu quả, lựa chọn tay thế gồm Octreotide(dạng tiêm), Lidocaine(dạng dịch tra mũi), và Ergotamine( viên tan dưới lưỡi).

Điều trị dự phòng – Điều trị dự phòng thường bắt đầu càng sớm càng tốt và uống hàng ngày ngay trong đợt đau. Một số bệnh nhân cần kết hợp thuốc. Thuốc dự phòng có thể cần dừng từ từ sau khi đợt đau chuỗi trôi qua, nhưng cần uống lại nếu triệu chứng tái phát. Các thuốc được nghiên cứu rõ nhất gồm:

• Verapamil, một thuốc chẹn kênh calci, đây là viên thuốc có hiệu quả và ít tác dụng phụ. Liều lượng có thể tăng dần dần khi cần.
• Thuốc Prednisone, một loại Glucocorticoid(dạng viên) là một liệu pháp dự phòng hiệu quả. Tuy nhiên, không nên sử dụng Glucocorticoid lâu vì nguy cơ tác dụng phụ.

ĐIỀU TRỊ BỔ SUNG – Nhiều liệu pháp có thể áp dụng bên cạnh điều trị thuốc ở bệnh nhân đau đầu.

Thay đổi lối sống – Một số điều chỉnh lối sống đơn giản cũng có thể giúp giảm tần suất cơn đau đầu. Các điều chỉnh bao gồm:

• Dừng hút thuốc
• Giảm uống rượu
• Giảm hoặc thôi dùng cà phê
• Chế đọ ăn, ngủ đúng giờ
• Tập luyện thể dục thể thao nhiều lần trong tuần

Trong khi chưa có các nghiên cứu chứng minh hiệu qủa của những biện pháp này, nhiều chuyên gia đau đầu thấy rằng nó giúp ích cho bệnh nhân.

Vật lý trị liệu – Một số người có cơn đau dầu dày thấy có hiệu quả khi phối hợp điều trị với chuyên gia vật lý trị liệu có kiến thức về đau đầu. Giải pháp này có thể được sử dụng nếu bạn không đáp ứng hoặc chỉ đáp ứng một phần với thuốc, hoặc bạn không thể dùng thuốc( ví dụ như phụ nữ mang thai hoặc cho con bú).( Xem phần “ Đau đầu ở phụ nữ mang thai và sau sinh”.)

Châm cứu – Châm cứu là châm kim nhỏ như sợi tóc bằng kim loại xuyên qua da ở các điểm nhất định trên cơ thể. Nó không gây đau hoặc ít đau. Đôi khi kim châm được kích thích bằng điện. Châm cứu vẫn chưa được chứng minh làm cải thiện đau đầu dạng căng thẳng hoặc đau đầu mạn tính hàng ngày. Tuy nhiên, những người không muốn hoặc không thể sử dụng các biện pháp khác có thể thử châm cứu. ( Xem phần “ Đau đầu dạng căng thẳng ở người lớn: Điều trị dự phòng”, mục “ châm cứu” và “ Điều trị dự phòng Migraine ở người lớn”, mục “ Châm cứu”.)

Liệu pháp hành vi – Đau đầu có thể bị kích hoạt hoặc nặng lên bởi stress, lo âu, trầm cảm hoặc các yếu tố tâm lý khác. Thêm vào đó, sống với chứng đau đầu cũng có thể gây ra một số khó khăn trong quan hệ xã hội tại nơi làm việc, ở trường và đời sống hàng ngày.

Liệu pháp hành vi có tác dụng giúp bạn giải tỏa căng thẳng, bực tức, chán nản do cơn đau đầu thường xuyên hoặc đau đầu mạn tính hàng ngày. Có nhiều cách thực hành liệu pháp:

• Liệu pháp tâm lý được thực hiện bằng cách trao đổi với nhà tâm lý học, tâm thần học, hoặc nhà tư vấn sức khỏe để chia sẻ những khó khăn khi chung sống với đau mạn tính, thành công hay thất bại trong điều trị và/hoặc các mối quan hệ các nhân.
• Liệu pháp tâm lý theo nhóm giúp bạn chia sẻ, so sánh kinh nghiệm về đau đầu, hỗ trợ những người khác trong nỗ lực giải quyết đau đầu.
• Các kỹ thuật làm tư giãn có thể giúp giảm căng cơ, thư giãn các cơ đang bị căng, tự thôi miên và điều hòa sinh học. Điều hòa sinh học đôi khi rất có ích đối với đau đầu dạng căng thẳng.
• Các bài tập xây dựng kỹ năng theo nhóm giúp bạn học cách sống dung hòa với đau, gồm cách  cải thiện các mối quan hệ, cách tránh những suy nghĩ tiêu cực và học cách đối phó với các cơn đau.

Các thuốc thảo dược và các chất vi lượng – Một số chất vi lượng và thảo dược có tác dụng làm dịu và phòng đau đầu, gồm cả Migraine. Tuy nhiên, những liệu pháp này vẫn chưa rõ ràng nên không được khuyên dùng.

TÌM THÊM THÔNG TIN Ở ĐÂU –  Bác sỹ của bạn là người cung cấp thông tin tốt nhất, giải đáp những câu hỏi và mối quan tâm liên quan đến vấn đề sức khoẻ của bạn.