Phương pháp giảm cân bằng phẫu thuật
Phẫu thuật giảm cân là gì? – Phẫu thuật giảm cân, hay còn gọi là can thiệp điều trị giảm béo, là hình thức phẫu thuật giúp giảm cân bằng cách thu nhỏ dạ dày. Một vài loại phẫu thuật tái cấu trúc đường ruột giúp lượng calo và chất dinh dưỡng hấp thu vào cơ thể ít hơn.
Phẫu thuật giảm cân dành cho ai? – Bác sĩ thường dùng chỉ số khối cơ thể BMI (body mass index) để đo lường và quyết định chỉ định phẫu thuật giảm cân. Chỉ số BMI sẽ cho biết cân nặng của bạn là bình thường hay bất thường. (Hình 1)
Hình 1. Chỉ số khối cơ thể BMI. Tìm điểm giao giữa cân nặng và chiều cao của bạn. Đó chính là khoảng chỉ số BMI của bạn.
Phẫu thuật giảm cân chỉ phù hợp với những người không có khả năng giảm cân theo cách thông thường, và những người: có chỉ số BMI lớn hơn 40; hoặc có đồng thời chỉ số BMI từ 35 đến 40 và các vấn đề về sức khỏe như tiểu đường, bệnh tim mạch, tăng huyết áp.
Có những loại phẫu thuật giảm béo nào? – Có 3 loại phẫu thuật giảm cân phổ biến nhất (Hình 2):
Hình 2. Các loại hình phẫu thuật giảm cân
Phẫu thuật thắt đai dạ dày (Gastric banding) – Trong phẫu thuật này, bác sĩ thắt một đai nhựa quanh tâm vị dạ dày, tạo thành 1 túi nhỏ. Bác sĩ có thể điều chỉnh kích thước của dạ dày bằng cách thêm bớt lượng dịch ra vào thông qua một cổng dưới da bụng được nối thông với đai nhựa.
Phẫu thuật nối tắt dạ dày kiểu Roux-Y (Gastric bypass) – Đối với phẫu thuật này, bác sĩ sẽ đóng một phần dạ dày, chỉ để lại 1 túi nhỏ. Sau đó, nỗi túi nhỏ đến phần giữa ruột non, do đó thức ăn sẽ “đi tắt” qua một phần của dạ dày và ruột non.
Phẫu thuật cắt vạt dạ dày (Gastric sleeve) – Phẫu thuật cắt vạt dạ dày là phẫu thuật cắt bỏ một phần lớn dạ dày, chỉ để lại một phần nhỏ để tiêu hóa thức ăn.
Những phẫu thuật trên được tiến hành ra sao? – Tất cả các loại phẫu thuật giảm cân trên đều có thể tiến hành mổ mở hoặc mổ nội soi. Trong kỹ thuật mổ mở, bác sĩ tiến hành trực tiếp trên nội tạng thông qua mở ổ bụng. Trong kỹ thuật mổ nội soi, bác sĩ đưa một vài thiết bị có lắp camera vào bụng người bệnh, gọi là các dụng cụ nội soi. Điều này cho phép bác sĩ quan sát bên trong ổ bụng mà không cần mổ mở, các dụng cụ được điều khiển từ bên ngoài qua các lỗ rạch nhỏ trên bụng.
Các loại phẫu thuật giảm cân này khác nhau ra sao? – Dưới đây là bảng so sánh các loại hình phẫu thuật giảm cân
| Thắt đai dạ dày | Nối tắt dạ dày kiểu Roux-Y | Cắt vạt dạ dày |
Chỉ số BMI | Cao hơn 35 | Cao hơn 35 | Cao hơn 35 |
Thời gian giảm cân | Từ từ | Thường nhanh | Ít nhanh hơn |
Có phẫu thuật nội soi không? | Có | Có | Có |
Đường ruột của tôi có bị nối lại không? | Không | Có | Không |
Có cần thiết bị đặt trong cơ thể? | Có | Không | Không |
Có thể quay lại hoạt động bình thường như trước phẫu thuật? | Có | Có | Có |
Cần tái khám sau bao lâu? | Thường xuyên trong 1 năm đầu | Ít thường xuyên hơn | Ít thường xuyên hơn |
Có cần tư vấn dinh dưỡng thường xuyên không? | Có | Có | Có |
Sau 1 năm có thể giảm được bao nhiêu % cân nặng? | 40 đến 53 | 62 đến 68 | 33 |
Sau 2 đến 3 năm có thể giảm được bao nhiêu % cân nặng? | 45 đến 75 | 50 đến 75 | 66 |
Những vấn đề sức khỏe khác có được cải thiện không?* | Có | Có | Có |
Việc hấp thụ chất dinh dưỡng và thuốc có bị ảnh hưởng không? | Không | Đôi khi | Rất ít |
Có thể điều chỉnh kích thước dạ dày hay lượng thức ăn được không? | Có | Không | Không |
Nguy cơ phải thực hiện thêm phẫu thuật? | Cao | Thấp | Không rõ |
Ảnh hưởng tới chứng ợ hơi/ ợ nóng? | Có thể làm triệu chứng tồi thêm tùy thuộc vào nguyên nhân | Có thể giúp cải thiện | Có thể giúp cải thiện triệu chứng trong thời gian dài |
Mối quan tâm khác | Cần điều chỉnh kích cỡ thường xuyên | Nguy cơ mắc hội chứng Dumping (đau bụng, buồn nôn) | Thanh toán bảo hiểm có thể là vấn đề với một số người bệnh |
Bảng 1. So sánh các loại phẫu thuật giảm cân
Thắt dạ dày là phương pháp phẫu thuật giảm cân đơn giản nhất, ít đụng chạm dao kéo và có thể điều chỉnh hoặc tháo bỏ. Thắt dạ dày làm giảm số cân tối thiểu. Thêm vào đó, bệnh nhân cần tái khám thường xuyên để được bác sĩ điều chỉnh hoặc tháo bỏ đai thắt.
Nối tắt dạ dày là phương pháp giảm cân nhiều nhất và nhanh nhất nhưng đồng thời là phương pháp nguy hiểm và rủi ro cao nhất. Phẫu thuật này cũng ảnh hưởng tới sự hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể, có thể dẫn tới thiếu hụt những chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Người làm phẫu thuật nối tắt dạ dày cần được bác sĩ kiểm tra lượng chất dinh dưỡng sau đó.
Cắt vạt dạ dày là phương pháp an toàn hơn nối tắt dạ dày vì không có cắt nối hay dẫn lại đường ruột, và không ảnh hưởng tới quá trình hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể. Phẫu thuật này có thể an toàn hơn cả thắt dạ dày vì không cần vật thể lạ như đai nhựa lưu lại trong cơ thể.
Vậy làm thế nào để lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp nhất cho bản thân? – Quyết định lựa chọn phương pháp phẫu thuật giảm cân là vô cùng quan trọng và cần bàn bạc kỹ lưỡng với bác sĩ.
Nếu bạn có nhiều lựa chọn, hãy trả lời các câu hỏi sau:
Số cân nặng tôi có thể giảm được trong mỗi lựa chọn?
Mất bao nhiêu thời gian để giảm được cân?
Nguy cơ của từng phương pháp là gì?
Tôi cần thay đổi thực đơn và thói quen sống như thế nào trong mỗi lựa chọn?
Dù bạn quyết định chọn phương pháp nào, hãy đảm bảo bác sĩ là người giàu kinh nghiệm trong phẫu thuật giảm cân. Đồng thời, cũng cần kiểm tra đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng sẽ chăm sóc bạn trong và sau phẫu thuật. Nếu không chắc chắn về lựa chọn của mình, hãy tới tư vấn một bác sĩ khác. Hầu hết các bệnh viện có kinh nghiệm về phẫu thuật giảm cân sẽ yêu cầu bệnh nhân tham gia khóa học giúp hiểu thêm về các phương pháp và lựa chọn.
Cuộc phẫu thuật sẽ mang lại lợi ích gì? – Ngoài việc giúp bạn giảm cân, việc phẫu thuật còn giúp cải thiện, thậm chí giúp bạn tránh khỏi một số vấn đề sức khỏe như: tiểu đường, tăng huyết áp, tăng mỡ máu, ngừng thở khi ngủ (một loại bệnh làm bạn ngưng thở trong khoảng thời gian ngắn khi đang ngủ), trào ngược dạ dày-thực quản (gây tình trạng ợ nóng).
Nguy cơ của việc phẫu thuật? – Nguy cơ từ phẫu thuật giảm cân phụ thuộc vào:
- Loại hình phẫu thuật
- Phẫu thuật mổ mở hay mổ nội soi
- Tuổi và tình trạng sức khỏe
- Kinh nghiệm của bác sĩ phẫu thuật
Nhìn chung, các nguy cơ bao gồm:
- Chảy máu sau phẫu thuật
- Nhiễm trùng trong ổ bụng hay vết mổ
- Rò dạ dày, ruột từ vết cắt
- Tắc, rách ruột
- Vấn đề về tim, phổi
- Sỏi túi mật
- Vấn đề về dinh dưỡng
- Tiêu chảy nặng
- Nguy cơ cần phẫu thuật lần nữa
Tôi có cần thay đổi chế độ ăn không? – Tất nhiên. Hãy đến chuyên gia tư vấn dinh dưỡng để thay đổi chế độ ăn phù hợp.
Bạn cần ăn những thực phẩm có lợi cho sức khỏe và tốt cho cuộc phẫu thuật. Ví dụ, bạn nên chọn thực phẩm giàu chất đạm, ít béo và ít calo. Cần tránh những thực phẩm dạng lỏng nhiều calo, như là kem. Ăn uống sai cách sẽ ảnh hưởng tới việc giảm cân.
Trên bệnh nhân làm phẫu thuật nối tắt dạ dày, quá trình hấp thu chất dinh dưỡng bị ảnh hưởng, không đủ cho nhu cầu cơ thể. Do vậy, ngoài việc tránh các loại đồ ăn có hại, cần liên tục bổ sung vitamin và khoáng chất để giữ cơ thể khỏe mạnh.
Lê Thùy Linh
Cử nhân tiên tiến – Đại học Y Hà Nội